Suriname is een overwegend vlak land, zeker dicht bij de kust. Ideaal en enorm interessant om fietstochten te maken dus. Het ene moment waan je je in Indonesië tussen de rijstvelden, de moskees en de warungs, dan weer in China tussen de vele supermarktjes en tussendoor bezoek je de overblijfselen van de Nederlandse plantages.
Commewijne ligt net over de Surinamerivier. Je kan de rivier oversteken in het centrum of in Leonsberg (20 SRD/boot), of via de brug (eigenlijk mag het niet, maar je kan altijd zeggen dat je het niet wist ;)). Wil je ook de plantages op de rechteroever bezoeken, heb je 2 dagen nodig. Natuurlijk heb je verschillende routes, bezienswaardigheden, warungs waar je kan eten,... Alles hangt af van hoeveel tijd je voor de fietstocht uitgetrokken hebt. Hieronder volgt een kort lijstje van onze hoogtepunten. Wij combineerden onze fietstocht met een bezoek aan het strand Matapica waar je grote zeeschildpadden eieren kunt zien leggen (tussen half januari en eind juni), een echte aanrader! Meer daarover in een volgende post.
#1 Waan je in Azië
Als je fietst door Commewijne waan je je niet meer in Zuid-Amerika, maar in Azië. De houten huisjes, vele bloemen, kleurrijke moskees, groente- en fruitstalletjes en de heerlijk geurende warungs doen eerder denken aan Java. De mensen zijn hier heel vriendelijk en zullen vaak glimlachen als je langs komt fietsen. Ga zeker eten in een van de warungs, zie hiervoor #5. Koop wat fruit aan een van de stalletjes en ga eens kijken hoe gerookte vis gemaakt wordt. Grappig in Suriname is dat veel mannen altijd een kooitje met een vogeltje bij zich hebben, zelfs als ze gaan werken. Ik denk dat ze het vogeltje vaak meer aandacht geven dan hun vrouw.
#2 Bezoek de plantages op de rechteroever
Tijdens de Nederlandse overheersing besloten veel boeren naar Suriname te emigreren en daar een nieuw leven op te bouwen. Door een ingenieus polderstelsel te bouwen, bedwongen ze de oceaan en werden langwerpige plantages opgericht. Rond 1800 (de bloeitijd) waren er maar liefst 600 plantages, voornamelijk in Commewijne. Er werd vooral suiker, katoen, koffie en cacao verbouwd. Niet lang daarna begon de achteruitgang door wanbeleid. Toen de slavernij werd afgeschaft en er geen gratis werkkrachten meer waren, nam de productie ook af. De genadeslag was de tweede wereldoorlog toen de afzetmarkt ineen stortte.
Tegenwoordig zijn er nog maar enkele plantages actief, maar dan vooral in de veeteelt en garnalenkwekerij. Sommige plantagehuizen zijn in hun glorie hersteld, zoals op Frederiksdorp. Maar de meeste bewoners zijn weggetrokken, onder andere door de verzilting van de grond en het isolement. Er zijn immers geen wegen naar deze kant, je moet een bootje (15 SRD/boot) over de Commewijnerivier nemen. Daarna kan je over een smal pad van de ene naar de andere plantage fietsen en genieten van het prachtige landschap. Op de plantage Rust en Werk vind je nog enkele oude graven van de dochters van de gouverneur en de suikermeester, gestorven tijdens de gele koortsepidemie in 1768.
Tegenwoordig zijn er nog maar enkele plantages actief, maar dan vooral in de veeteelt en garnalenkwekerij. Sommige plantagehuizen zijn in hun glorie hersteld, zoals op Frederiksdorp. Maar de meeste bewoners zijn weggetrokken, onder andere door de verzilting van de grond en het isolement. Er zijn immers geen wegen naar deze kant, je moet een bootje (15 SRD/boot) over de Commewijnerivier nemen. Daarna kan je over een smal pad van de ene naar de andere plantage fietsen en genieten van het prachtige landschap. Op de plantage Rust en Werk vind je nog enkele oude graven van de dochters van de gouverneur en de suikermeester, gestorven tijdens de gele koortsepidemie in 1768.
#3 Bezoek Fort Nieuw Amsterdam
Het fort is in de 18e eeuw gebouwd om de rondom liggende plantages te beschermen tegen de Engelsen en de Fransen. Het ligt strategisch in de samenvloeiing van de Commewijne en de Surinamerivier. In dit openluchtmuseum zie je oude kanonnen en een aantal gerestaureerde monumenten, zoals twee kruithuizen uit de 18e eeuw. Na de afschaffing van de slavernij was er nood aan een gevangenis. Die werd in 1872 gebouwd, met 4 isoleercellen waar mensen minstens een week lang werden opgesloten. Tijdens WOII werden er ook Duitsers opgesloten. Tegenwoordig dienen een deel van de cellen als expositieruimte.
#4 De oude suikerfabriek van Mariënburg
In 1882 werd deze suikerfabriek in Mariënburg geopend. De bedoeling was dat de planters hier hun riet leverden en dat de fabriek voor de verwerking zorgde. In 1920 werd er maar liefst 6.000 ton suiker per jaar geproduceerd. De plantage-eigenaren werden gedeeltelijk in suiker uitbetaald, wat in die tijd veel waard was. Er werd een spoorweg van 12 km aangelegd om de plantages te verbinden en Hindoestaanse en Javaanse arbeiders werden geronseld om in erbarmelijke omstandigheden te komen werken. Later werd er ook rum geproduceerd. Alle gebouwen zijn uit ijzer opgetrokken en staan sinds 1986 volledig te verkommeren. Beetje bij beetje werd de fabriek ontmanteld. Tegenwoordig is het een heuse toeristenattractie met een trieste geschiedenis weliswaar. Toch een bezoekje waard.
#5 Lunch in een warung
In heel Commewijne zal je veel warungs vinden met de lekkerste Javaanse gerechten. Vooral Tamanredjo staat erom bekend. Wij vonden een hele goede warung 'Eethuis Mariënburg' op de weg naar Mariënburg. Natuurlijk kan je overal nasi en bami bestellen, maar probeer ook eens een portie baka bana. Dat is gefrituurde bakbanaan in een deegje en wordt geserveerd met een pittige pindasaus.
Praktisch:
- Fietsen huren kan bij Fietsen in Suriname, gelegen achter de Zus&Zo. 15 SRD/dag, zonder versnellingen, borg van 200 SRD/fiets.
- Map van Commewijne kan je uithalen bij de toeristische dienst (dicht bij Fort Zeelandia).
- Meer info over fietsen in Suriname en algemene info vind je op deze blog. Hier kan je meer lezen over de plantages en hun geschiedenis.
- Fort Nieuw Amsterdam: 12,5 SRD/pers - 1 SRD voor de fietsenstalling. Ma gesloten.
- Frederiksdorp: €75 per nacht, norse uitbater.
- Mariënburg: geen inkom, vrije gift voor gids.