Surinamers zelf noemen Suriname 'Switi Sranan' of 'Lekker Suriname'. Hoewel het land niet meteen op de bucket list van de meeste mensen staat, intrigeerde dit kleine landje ons al een tijdje. Het mag dan wel in Zuid-Amerika liggen, maar soms waan je je in Azië en toch spreken de mensen er Nederlands. Wat een heerlijke en interessante mix!
Suriname, een kleurrijke ervaring. Authentieke culturen, een betoverende natuur en unieke mensen van zoveel verschillende afkomsten. Dat is wat elke reiziger, die naar Suriname komt, met absolute zekerheid ervaart. Suriname, ooit een kolonie van Nederland, herbergt een levendige geschiedenis.
Zo lazen we in een brochure van de dienst toerisme. Klinkt enorm interessant, toch? Vier weken lang (van half juni tot half juli) hadden we het echt naar onze zin in dit kleine onbekende, maar ongelooflijk intrigerende landje! Suriname is misschien wel een van de meest originele en avontuurlijke bestemmingen ter wereld!
Suriname in het kort
Suriname is gelegen aan de noordkust van Zuid-Amerika, tussen Guyana en Frans Guyana en ten noorden van Brazilië. De meeste mensen kennen deze 3 landen als 'de Guyana's'. Suriname was lange tijd een Nederlandse kolonie, maar is sinds 1975 een onafhankelijke republiek met een mix van bruisende culture die vreedzaam samenleven. Suriname heeft een oppervlakte van 164.000 km² en telt iets meer dan 500.000 inwoners, die vooral in het noorden van het land wonen. In Nederland wonen nog eens 350.000 Surinamers. |
Meer dan driekwart van de oppervlakte bestaat uit maagdelijk boslandschap en regenwoud met een enorme rijkdom aan flora en fauna. Het is één van de groenste landen ter wereld. Bovendien heeft het een enorm gastvrije bevolking. Verder zorgen de gezelligheid, het lekkere eten (wel veel vet en zoet), het buitenleven en vrolijke feesten, verschillende culturen en festiviteiten, multi-etnische culinaire hoogstandjes, diverse klederdrachten, de veelbewogen geschiedenis en de enorme variatie aan flora en fauna voor een kleurrijk plaatje. Echt een land dat op je reislijstje moet staan!
Levendige geschiedenis
Suriname kent een zeer bewogen, maar levendige geschiedenis. De eerste Europeanen richtten plantages op aan de noordkust waar suiker, koffie, katoen en cacao verbouwd werd. De inheemsen werden gedwongen om op de plantages te werken, maar weigerden en trokken meer naar het zuiden, het regenwoud in. De plantage-eigenaren hadden dringend nood aan goedkope werkkrachten en slaven uit Afrika werden massaal aangevoerd. De slechte levensomstandigheden deden velen vluchtten naar het binnenland, waar ze kleine nederzettingen startten. Deze mensen kregen de naam Marrons of bosnegers. Afrikanen van verschillende stammen richtten samen nederzettingen op en door de jaren heen hebben ze een typische cultuur ontwikkeld, een soort mengeling van Afrikaanse culturen met de Surinaamse. In Boven-Suriname maakten we kennis met de afstammelingen van de Marrons. Een bijzondere ervaring. |
Toen in 1863 de slavernij werd afgeschaft kwamen de gastarbeiders uit China, India en Indonesië (Java). Uiteindelijk hebben ook Libanezen en Brazilianen hun weg gevonden naar dit kleine landje. De levendige geschiedenis zorgde voor een culturele melange die gelukkig vredig naast elkaar woont. Hoe zuidelijker, hoe authentieker de gebruiken en gewoonten van de Surinamers.
Surinamers, een interessante mix
Tegenwoordig telt Suriname verschillende bevolkingsgroepen door toedoen van de slavenhandelaars en de plantage-eigenaren. Van de 550.000 inwoners is 27% van Oost-Indische afkomst, 19% gemengd, 18% Creools, 15% Javaans, 14,5% Marron, 3% Indiaan, 2% Chinees en 1% Europees. Natuurlijk heb je bijna evenveel godsdiensten als bevolkingsgroepen: Hindoe, Moslim, Rooms Katholiek, Nederlands hervormd, Moravisch, Jodendom en overigen.
Het lukt lang niet in alle landen, maar in Suriname leven de verschillende nationaliteiten in vrede met elkaar. In de Keizerstraat in Paramaribo staan een moskee en een synagoge naast elkaar, hét teken van verdraagzaamheid in Suriname. Toch mengen de verschillende groepen zich niet echt en bestaan er heel wat vooroordelen over elkaar. Zo zijn de Chinezen vuil en niet te vertrouwen. De indianen zijn lui en drinken veel. De Hindoestanen zijn gierig maar pronken wel graag met hun rijkdom. En de Javanen zijn enorm bemoeizuchtig. Als je er een trouwt, trouw je met de hele familie. Creolen zijn enorm bijgelovig en alle Surinaamse mannen gaan vreemd. :)
Wat ik wel een beetje raar en zelfs verontrustend vind, is dat de Chinezen de volledige voedingssector domineren. Alle supermarkten worden door Chinezen uitgebaat, die overigens geen Nederlands kunnen. Zij bepalen de prijzen en die zijn niet bepaald goedkoop. Je vindt er soms zelfs witte producten van de Jumbo of de Colruyt die evenveel kosten als de echte merken. Bovendien willen Suriname en China nog meer gaan samenwerken. Zo heeft China al een heleboel middelen aan het Surinaamse leger geschonken...
Het lukt lang niet in alle landen, maar in Suriname leven de verschillende nationaliteiten in vrede met elkaar. In de Keizerstraat in Paramaribo staan een moskee en een synagoge naast elkaar, hét teken van verdraagzaamheid in Suriname. Toch mengen de verschillende groepen zich niet echt en bestaan er heel wat vooroordelen over elkaar. Zo zijn de Chinezen vuil en niet te vertrouwen. De indianen zijn lui en drinken veel. De Hindoestanen zijn gierig maar pronken wel graag met hun rijkdom. En de Javanen zijn enorm bemoeizuchtig. Als je er een trouwt, trouw je met de hele familie. Creolen zijn enorm bijgelovig en alle Surinaamse mannen gaan vreemd. :)
Wat ik wel een beetje raar en zelfs verontrustend vind, is dat de Chinezen de volledige voedingssector domineren. Alle supermarkten worden door Chinezen uitgebaat, die overigens geen Nederlands kunnen. Zij bepalen de prijzen en die zijn niet bepaald goedkoop. Je vindt er soms zelfs witte producten van de Jumbo of de Colruyt die evenveel kosten als de echte merken. Bovendien willen Suriname en China nog meer gaan samenwerken. Zo heeft China al een heleboel middelen aan het Surinaamse leger geschonken...
De Surinaamse keuken
De interessante mix van verschillende culturen is ook duidelijk merkbaar in de Surinaamse keuken. Elke bevolkingsgroep heeft een aantal typische gerechten meegebracht. De Surinaamse keuken is redelijk pikant, maar jammer genoeg ook enorm vet en zoet. Breng zeker een bezoek aan de Centrale Markt in Paramaribo. Zowel binnen als buiten vind je veel seizoensgroenten, kleurrijke pepers, noten, fruit. Binnen leidt je neus je van de specerijen (zoals masala) naar de kleine eettentjes langs de zijkanten. Heerlijk!
's Ochtends zijn belegde broodjes heel erg populair. Mijn favoriet is ongetwijfeld vegetarische roti (Indisch gerecht): een hartige pannenkoek gevuld met kruidige aardappelpuree met groeten en eventueel kip of ander vlees. Denk twee keer na voor je peper erop laat doen! Andere vegetarische snacks zijn bara (een gekruide oliebol), phulauri (gefrituurde kikkererwtenballetjes),...
Langs de waterkant in Paramaribo vind je veel leuke eetstalletjes met Chinese en Javaanse gerechten. Heb je zin in Javaans? Dan kan je ook bij de warungs in Blauwgrond terecht. Lekkere gerechten zijn bami, nasi, petyel (vegetarisch), saoto(een maaltijdsoep met kip, aardappelen, mie en oosterse kruiden) en natuurlijk de baka bana (gefrituurde bakbanaan). Let op, zowat alles wordt met een pittig pindasausje gegeten!
In het hele centrum vind je kleurrijke karretjes waar je schaafijsje kan kopen. Een groot blok ijs wordt afgeschraapt en er wordt een zoete vruchtensiroop over gegoten. Het is lekker verkoelend, maar doe er zeker wat water bij. Mijn lievelingssmaak is tamarinde-gember. Sommige smaakjes zijn wel heel artificieel.
De Afrikaanse gerechten zijn vooral op basis van aardvruchten zoals cassave en pomtaye. Pom, van oorsprong een Joods gerecht, is een van de nationale gerechten. Het is een ovenschotel met pomtayer, kip en kruiden en wordt gegeten bij rijst, groenten met zoet-zure komkommer. En dan heb je nog de Creoolse keuken: pindasoep, bravoe (okersoep), peprewatra (vissoep met peper en cassavesap),... En natuurlijk zal je overal langs de weg vele stalletjes met vers tropisch fruit vinden. Proef zeker de enorm zoete (en grote!) pompelmoezen.
's Ochtends zijn belegde broodjes heel erg populair. Mijn favoriet is ongetwijfeld vegetarische roti (Indisch gerecht): een hartige pannenkoek gevuld met kruidige aardappelpuree met groeten en eventueel kip of ander vlees. Denk twee keer na voor je peper erop laat doen! Andere vegetarische snacks zijn bara (een gekruide oliebol), phulauri (gefrituurde kikkererwtenballetjes),...
Langs de waterkant in Paramaribo vind je veel leuke eetstalletjes met Chinese en Javaanse gerechten. Heb je zin in Javaans? Dan kan je ook bij de warungs in Blauwgrond terecht. Lekkere gerechten zijn bami, nasi, petyel (vegetarisch), saoto(een maaltijdsoep met kip, aardappelen, mie en oosterse kruiden) en natuurlijk de baka bana (gefrituurde bakbanaan). Let op, zowat alles wordt met een pittig pindasausje gegeten!
In het hele centrum vind je kleurrijke karretjes waar je schaafijsje kan kopen. Een groot blok ijs wordt afgeschraapt en er wordt een zoete vruchtensiroop over gegoten. Het is lekker verkoelend, maar doe er zeker wat water bij. Mijn lievelingssmaak is tamarinde-gember. Sommige smaakjes zijn wel heel artificieel.
De Afrikaanse gerechten zijn vooral op basis van aardvruchten zoals cassave en pomtaye. Pom, van oorsprong een Joods gerecht, is een van de nationale gerechten. Het is een ovenschotel met pomtayer, kip en kruiden en wordt gegeten bij rijst, groenten met zoet-zure komkommer. En dan heb je nog de Creoolse keuken: pindasoep, bravoe (okersoep), peprewatra (vissoep met peper en cassavesap),... En natuurlijk zal je overal langs de weg vele stalletjes met vers tropisch fruit vinden. Proef zeker de enorm zoete (en grote!) pompelmoezen.
Suriname is veel natuur
Het land telt een grote diversiteit qua vegetatie. Langs de kust liggen lage akkerlanden waar ooit plantages waren. Ten zuiden van Paramaribo begint het Savannegebied. Nog meer naar het zuiden liggen diverse bergketens en een immens tropisch regenwoud dat door acht grote rivieren doorkruist wordt. En helemaal in het westen ligt een Bigi Pan, een groot meer met brak water, ideaal om vogels te spotten.
Suriname is één van de groenste landen ter wereld, maar liefst 80% van het land zou bedekt zijn met maagdelijk bos. Ik heb toch enkele bedenkingen bij dit cijfer, maar het neemt niet weg dat Suriname nog veel mooie natuur heeft. Ga je richting regenwoud en Boven-Suriname, dan ontdek je wel honderd verschillende tinten groen. Hier in het binnenland heb je natuurlijk een lager inwonertal dan aan de kust: 80% van het Surinaamse regenwoud is nagenoeg onbevolkt. In de Surinaamse jungle kom je onder andere gigantische bomen, orchideeën, bloemensoorten, exotische planten, ellenlange rivieren, watervallen en wilde stroomversnellingen tegen. Ook worden er regelmatig nog nieuwe planten en dierensoorten ontdekt.
Het toerisme is in het hele land kleinschalig en vooral gericht op Nederlanders en Nederlandse Surinamers. Er zijn een paar lodges, maar vaak hang je gewoon je hangmat (en klamboe!) in een pinahut op. Niets leuker dan in slaap vallen met alle natuurgeluiden rondom je!
Jammer genoeg is niet iedereen in dit groene landje met kwakkelende economie geïnteresseerd in natuurbeheer. Illegale (vaak Braziliaanse) goudzoekers en illegale houtkap zijn een enorme bedreiging voor het regenwoud.
Suriname is één van de groenste landen ter wereld, maar liefst 80% van het land zou bedekt zijn met maagdelijk bos. Ik heb toch enkele bedenkingen bij dit cijfer, maar het neemt niet weg dat Suriname nog veel mooie natuur heeft. Ga je richting regenwoud en Boven-Suriname, dan ontdek je wel honderd verschillende tinten groen. Hier in het binnenland heb je natuurlijk een lager inwonertal dan aan de kust: 80% van het Surinaamse regenwoud is nagenoeg onbevolkt. In de Surinaamse jungle kom je onder andere gigantische bomen, orchideeën, bloemensoorten, exotische planten, ellenlange rivieren, watervallen en wilde stroomversnellingen tegen. Ook worden er regelmatig nog nieuwe planten en dierensoorten ontdekt.
Het toerisme is in het hele land kleinschalig en vooral gericht op Nederlanders en Nederlandse Surinamers. Er zijn een paar lodges, maar vaak hang je gewoon je hangmat (en klamboe!) in een pinahut op. Niets leuker dan in slaap vallen met alle natuurgeluiden rondom je!
Jammer genoeg is niet iedereen in dit groene landje met kwakkelende economie geïnteresseerd in natuurbeheer. Illegale (vaak Braziliaanse) goudzoekers en illegale houtkap zijn een enorme bedreiging voor het regenwoud.
Rondreizen in Suriname
Toeristen die Suriname bezoeken zijn meestal Nederlanders die een tour boeken vanuit eigen land of eenmaal in Suriname. Dat is natuurlijk de gemakkelijkste manier, want Suriname is geen eenvoudige bestemming voor de zelfstandige reizigers. Alles zelf organiseren vraagt tijd, heel veel geduld en je moet veel vragen stellen, maar het is zeker haalbaar. Er rijden overal busjes naartoe, de meeste weliswaar zonder vaste vertrekuren. Vaak moet je een bootje (korjaal) afhuren om ergens te geraken. Neem zeker altijd een hangmat met klamboe mee zodat je die ergens kan ophangen, moest je vast te komen zitten. Ook een telefoon met Surinaamse SIM-kaart is handig. Je kan best eentje van Telesur kopen, die hebben het beste bereik eenmaal onder Paramaribo. Heb je zin in avontuur, dan is Suriname the place to be. Lees onze volgende blogs voor meer praktische info en tips over dit geweldige land.
Je moet ook rekening houden met het tropische klimaat van Suriname met een enorm hoge vochtigheidsgraad (80-95%). Suriname kent een lang droog seizoen (half aug-begin december), een kort nat (dec-jan), een kort droog (eind januari-april) en een lang nat seizoen (eind april-half aug). Als je in volle regentijd reist, net als ons, mag je je aan enkele serieuze regenbuien per dag verwachten. Alle hemelsluizen gaan dan open, meestal in de namiddag. Maar zelfs tijdens het droge seizoen kunnen er enkele felle buien vallen. De gemiddelde temperatuur ligt het hele jaar door rond de 30°C.
Je reisroute zal natuurlijk afhangen van je wensen, interesses en tijd. Paramaribo (Surinamers verwijzen ernaar als 'de stad' of 'Parbo')) kan je in veel gevallen als uitvalsbasis gebruiken. Hier vind je een levendige markt, historische houten huizen, een mooie palmentuin, de waterkant met gezellige eetstalletjes en het fort Zeelandia. Aan de overkant van de Surinamerivier kan je mooie fietstochten maken in Commewijne en oude plantages bezoeken. Schildpadden spotten die eieren leggen kan in Galibi of in Matapica. In de Jodensavanne getuigen alleen een begraafplaats en resten van een synagoge van een grootste Joodse nederzetting. In Boven-Suriname kan je gemakkelijk het regenwoud verkennen via de Surinamerivier. In Brownsberg kan je verkoeling zoeken in de vele riviertjes en watervallen, maar wordt je ook geconfronteerd met de gevolgen van het menselijk ingrijpen in de natuur. De Raleighvallen en Voltzberg liggen diep in het binnenland en kan je wel best met een tour bezoeken. Bij Nieuw Nickerie ligt het natuurgebied Bigi Pan met brak water (half zout, half zoet) en veel vogels. Onderweg terug richting Paramaribo kan je in verschillende kleine dorpjes stoppen. Zo is Totness bekend voor zijn honing. En zo kan je je gemakkelijk een aantal weken zoet houden, ja toch!
Je moet ook rekening houden met het tropische klimaat van Suriname met een enorm hoge vochtigheidsgraad (80-95%). Suriname kent een lang droog seizoen (half aug-begin december), een kort nat (dec-jan), een kort droog (eind januari-april) en een lang nat seizoen (eind april-half aug). Als je in volle regentijd reist, net als ons, mag je je aan enkele serieuze regenbuien per dag verwachten. Alle hemelsluizen gaan dan open, meestal in de namiddag. Maar zelfs tijdens het droge seizoen kunnen er enkele felle buien vallen. De gemiddelde temperatuur ligt het hele jaar door rond de 30°C.
Je reisroute zal natuurlijk afhangen van je wensen, interesses en tijd. Paramaribo (Surinamers verwijzen ernaar als 'de stad' of 'Parbo')) kan je in veel gevallen als uitvalsbasis gebruiken. Hier vind je een levendige markt, historische houten huizen, een mooie palmentuin, de waterkant met gezellige eetstalletjes en het fort Zeelandia. Aan de overkant van de Surinamerivier kan je mooie fietstochten maken in Commewijne en oude plantages bezoeken. Schildpadden spotten die eieren leggen kan in Galibi of in Matapica. In de Jodensavanne getuigen alleen een begraafplaats en resten van een synagoge van een grootste Joodse nederzetting. In Boven-Suriname kan je gemakkelijk het regenwoud verkennen via de Surinamerivier. In Brownsberg kan je verkoeling zoeken in de vele riviertjes en watervallen, maar wordt je ook geconfronteerd met de gevolgen van het menselijk ingrijpen in de natuur. De Raleighvallen en Voltzberg liggen diep in het binnenland en kan je wel best met een tour bezoeken. Bij Nieuw Nickerie ligt het natuurgebied Bigi Pan met brak water (half zout, half zoet) en veel vogels. Onderweg terug richting Paramaribo kan je in verschillende kleine dorpjes stoppen. Zo is Totness bekend voor zijn honing. En zo kan je je gemakkelijk een aantal weken zoet houden, ja toch!
Sappig Nederlands
De officiële taal is het Nederlands. Heel raar dat je aan de andere kant van de wereld gewoon je moedertaal kan spreken. In het dagdagelijkse leven praten de meeste Surinamers echter Sranan Tongo of Taki Taki, een mengeltaaltje met Engelse en Nederlandse invloeden. Toch kan je bijna overal in Suriname gewoon Nederlands kan praten, al zal je meteen merken dat het Nederlands van de Surinamers enorm sappig klinkt. Er zijn ook heel veel woorden die je niet meteen zal herkennen, ze zijn een soort verbastering van het Engels. Toch altijd handig als je de plaatselijke woordenschat een beetje beheerst!
Wil je je gsm-kaart herladen, dan moet je die opwaarderen. Wil je vissen vangen, dan ga je hengelen. Wil je een douche nemen? Dan ga je baden. Als je een koffer moet inpakken, dan zet je een koffer. En als je terugkomt van een uitstapje zal men altijd vragen of je leuk gewandeld hebt. Ook al ben je met de auto, de boot of de fiets weg geweest.
Hieronder nog wat meer praktische woorden:
Wil je je gsm-kaart herladen, dan moet je die opwaarderen. Wil je vissen vangen, dan ga je hengelen. Wil je een douche nemen? Dan ga je baden. Als je een koffer moet inpakken, dan zet je een koffer. En als je terugkomt van een uitstapje zal men altijd vragen of je leuk gewandeld hebt. Ook al ben je met de auto, de boot of de fiets weg geweest.
Hieronder nog wat meer praktische woorden:
- djogo: grote fles Parbobier, cupsen
- granman: stamhoofd
- lobi: liefde
- Marrons: afstammelingen van gevluchte negers uit de plantagetijd
- klop klop: dat roep je als je aan het hek of de deur staat
- paati: eiland
- pinahut: hut van palen met een dak van pinabladeren om hangmatten op te hangen
- sula: stroomversnelling
- tentboot: boot met afdak voor de passagiers
- zwamp: moeras
Reislectuur
Zowel op het internet als in de gangbare reisboeken was er zeer weinig informatie te vinden over Suriname. Niet zo gek dus dat de meeste bezoekers gewoon pakketjes boeken van thuis uit of ter plekke. Maar dat is niets voor ons! Na lang zoeken, vonden we enkele nuttige sites, boeken en films:
- Reisgids Suriname Buitenkansjes 50 mooie bestemmingen - Parbode (heel praktisch, verkrijgbaar in Paramaribo)
- Brochure van LBS Association of Upper-Suriname Lodgeholders (2013): met nuttige info over alle lodges in Boven-Suriname, wordt niet meer verkocht. Je kan wel nog de website upper-suriname.com raadplegen en hier de brochure inkijken.
- http://www.toerisme.sr/ (algemene info, touroperators, visuminfo niet up-to-date)
- joepenmarit.blogspot.be (heel praktische info)
- Hoe duur is de suiker (Film uit 2013 over het leven op de suikerplantages en de slavernij)